Zelf hooikoorts hebben is uiteraard vervelend. Maar als je zoon of dochter met rode ogen en een rothumeur loopt te snotteren, komt daar mogelijk nog een soort gevoel van schuldgevoel en machteloosheid bij. In hoeverre is hooikoorts eigenlijk erfelijk? Wat is de genetische achtergrond? Wat zijn de zogenaamde “genetische risicofactoren” van hooikoorts? Daar is door een internationaal team van wetenschappers, onder aanvoering van Australië in samenwerking met onderzoekers uit het Universitair Medisch Centrum Groningen (Groningen Research Institute for Asthma and COPD], onderzoek naar gedaan. Er is vooral gekeken naar de gedeelde erfelijke oorzaken van hooikoorts, astma en eczeem. De belangstelling voor hooikoorts en astma in Australië is overigens zeer groot. In Nederland zijn er op dit moment nagenoeg geen pollen in de lucht, in Melbourne worden momenteel echter zeer hoge pollenconcentraties gemeten. Aangezien dit bij zeer gevoelige mensen een astma-aanval kan veroorzaken is men hier zeer alert op.
Dat hooikoorts, astma en eczeem met elkaar te maken lijken te hebben is al langer bekend. Heb je van één van de drie last, dan is de kans groot dat je ook voor één van de twee andere extra gevoelig bent. Net als de kleur van je ogen, je huid en je haar, de vorm van je neus of je schoenmaat, is de gevoeligheid voor een ziekte soms in het DNA terug te vinden. Voor dit onderzoek is het DNA/menselijk genoom, van 360.000 mensen onderzocht op erfelijke risicofactoren. Een flinke zoektocht, aangezien dit menselijk genoom uit de complete genetische samenstelling van een mens bestaat. Er zijn uiteindelijk 136 plekken in het genoom gevonden die risico verhogend werken op het ontwikkelen van hooikoorts, astma en eczeem. Heel simpel gesteld zit op zo’n plekje een knopje dat aan of uit kan staan. Deze knopjes regelen de afschrijving van een gen. Staan er veel van deze knopjes “aan” dan heb je een hoger risico op het ontwikkelen van hooikoorts, astma en eczeem. Wat deze drie als verbindende factor hebben is dat ze alle drie een reactie zijn vanuit je immuunsysteem op stofjes of omstandigheden uit je omgeving. 130 van de 136 erfelijke oorzaken waren dan ook gedeeld door hooikoorts, astma en eczeem, en er waren slechts enkele risicofactoren te vinden die uniek waren voor eczeem of astma.
Verder is in dit onderzoek ook gekeken of bepaalde omgevingsfactoren een rol spelen bij het “aan” of “uit” staan van deze knopjes op het genoom, en daarmee het risico op ontwikkelen van een allergie verhogen of verlagen.Er zijn 5 omgevingsfactoren onderzocht; actief roken of roken van moeder tijdens de zwangerschap, geboortegewicht en huidig gewicht BMI, en het aantal oudere broertjes of zusjes. De meest significante resultaten zijn gevonden voor actief roken. De kans dat een specifiek gen uit staat dat is gekoppeld aan allergie is groter bij mensen die roken, en daarmee is de kans ook groter om een allergie te ontwikkelen. Er waren ook wel signalen voor de andere omgevingsfactoren doch deze waren niet statistisch significant als je corrigeert voor het aantal testen wat is verricht. Dit soort onderzoek naar de genetische achtergronden van hooikoorts is zeer relevant voor mogelijke preventie en betere behandelingen in de toekomst.
Met dank aan Prof. dr. G.H. Koppelman, kinderarts-pulmonoloog UMCG. Meer achtergronden over de het Groningen Research Institute for Asthma and COPD (GRIAC) zijn te vinden op de website van het UMCG, onderzoek steunen? zie: www.noordelijkecarastichting.nl. Het volledige onderzoek is te lezen op www.nature.com/articles/ng.3985