Een handige algemene vuistregel is dat bomen en struiken waarvan de bloeiwijzen bestoven worden door bijen, hommels en vlinders, dat zijn dus de bomen en struiken met gekleurde en geurende bloemen, hun stuifmeel of pollen in het algemeen niet afgeven aan de lucht. Alleen wanneer er te weinig bestuivers zijn, willen ook deze bomen en struiken hun pollen wel afgeven aan de lucht.
Vooral windbestuivers
Het is vooral het pollen (stuifmeel) van de windbestuivers dat allergene reacties en hooikoorts kan veroorzaken. Van veel bomen, planten en grassen is bekend in welke mate ze pollen verspreiden en allergeen zijn. Hier kun je, als hooikoortspatiënt, rekening mee houden bij de aanleg en inrichting van je tuin. Daarmee kun je in ieder geval de lokale pollendruk wat verlagen. Pollen zweeft echter over grote afstanden door de lucht. Dus de lokale pollendruk is maar beperkt te beïnvloeden.
Bomen
De mate van allergeniciteit van de belangrijkste bomen wordt weergegeven met een kleurcode, van groen naar paars:
Zo heeft het pollen van de berk, één van de bomen die vaak met hooikoorts in verband wordt gebracht, een hoge allergeniciteit. Het pollen van de Es en de Zomereik zijn licht allergeen. In onderstaande bloeikalender is per soort een indicatie van de allergeniciteit te zien:
Zie de pollenkalender voor een uitgebreide beschrijving per soort >>
Bomen met mooie gekleurde bloemen zijn er maar weinig, maar denk even aan fruitbomen als Appels en Peren. Ook een soort als Tulpenboom (Lyriodendron) komt in aanmerking.
Verschillend per persoon
Bomen en struiken die hun pollen of stuifmeel afgeven aan de wind voor kruisbestuiving zijn de bomen en struiken die hooikoorts kunnen veroorzaken als iemand gevoelig is voor het allergene pollen van die bomen en struiken. Iemand die daar niet gevoelig voor is zal er geen last van hebben. Maar die kan weer last hebben van bloeiende grassen (periode mei-juli) of bepaalde kruiden (zomer en herfst). Het is dus ook zaak om te weten wáár je gevoelig voor bent. Dat kan met een allergietest door een allergoloog, of ook wel sommige huisartsen, worden vastgesteld.
Struiken
Er is heel veel keuze in inheemse gewassen die geen pollenallergie veroorzaken. Mooi zijn bijvoorbeeld struiken die gekleurde bloemen maken zoals Hondsroos, Egelantier, Eenstijlige en Tweestijlige meidoorn, Kardinaalsmuts, Gele en Rode kornoelje, Gewone vlier en Trosvlier.
foto: hondsroos veroorzaakt geen pollenallergie
Siergrassen
Ook siergrassen planten zich voort via seksuele voortplanting en dat betekent simpelweg dat ook die grassen mannelijk pollen produceren om de eicellen te bevruchten. Alle pollen van grassen is zeer sterk allergeen.
foto: Siergras produceert ook allergeen pollen
Planten
Door de wind bestoven bloemen hebben over het algemeen weinig kleur, ze zijn groenig, grijs of zelfs vliezig. De meeste bloemen mét kleuren gebruiken die kleur om op te vallen en dieren aan te trekken en veroorzaken geen hooikoortsklachten. Zie ook het artikel "Pollenplanten zijn saai en kleurloos".
foto: Zonnehoed is één van de vele kleurrijke planten door insecten bestoven die géén hooikoortsklachten veroorzaakt.
Flora van Nederland
Op Flora van Nederland, met name de onderdelen Florakompas en Floradetermineren geven via de ingang bomen en struiken een overzicht van een aantal bomen en struiken en daarbij ook of ze bloeiwijzen hebben met gekleurde bloemen of met katjes. Deze laatste veroorzaken dus (bij een aantal mensen) hooikoortsachtige klachten.
Ontharden in het kader van klimaatbeleid
Provincie Noord-Brabant heeft een aantal tips voor het inrichten van je tuin in het kader van het klimaatbeleid. Het kan zeker pollenvriendelijk én klimaatvriendelijk. Zie: www.klimaatadaptatiebrabant.nl >>
Tips voor een hooikoortsvriendelijke tuin
Niet iedereen reageert op dezelfde manier op pollenplanten. Laat daarom altijd eerst onderzoeken bij uw huisarts waar u allergisch voor bent, voordat u tot aanpassing van uw tuin overgaat. Tips:
- Maai uw gazon voordat het gras in bloei komt. Maai regelmatig.
- Heeft u last van een wilgen-, populieren- of taxusallergie, dan betreft dit meestal alleen de mannelijke plant. Heeft u de keuze, kies dan voor een vrouwelijk bloeiende boom.
- Een rigoureuze oplossing kan zijn om de knoppen voor de bloei uit de pollenplant te snoeien, waardoor deze geen pollen kan produceren. U kunt dan echter niet genieten van de bloei van de plant.
- Om hooikoortsklachten in Nederland te voorkomen is het raadzaam om bij de keuze van een boom te kiezen voor een bloemloze variant die dan ook geen pollen produceert.
- Beperk de groei van onkruid. Onkruid, zoals weegbree en wilde grassen, is een belangrijke bron van pollen.
- Algemene stelregel is dat hoe kleuriger of geuriger de bloem is, des te minder kans er is op hooikoortsklachten. Bloemen die met geur en kleur insecten lokken, verspreiden hun pollen namelijk niet via de lucht.